عمل تعویض دریچه میترال برای افرادی که دریچه قلب آن ها آسیب دیده و عملکرد خوبی ندارد، تجویز می‌شود. در شرایطی که تنگی دریچه و یا نارسایی دریچه در یک فرد به وجود آید، باید هرچه سریع‌تر برای تعویض دریچه میترال اقدام کرد. چراکه این موضوع باعث اختلال در عملکرد قلب می‌شود و در خونرسانی به سایر بخش‌های بدن مشکل ایجاد می‌کند. عواملی مانند پیری، عفونت و… از دلایلی هستند که باعث سفت شدن و باریک شدن دریچه می‌شوند. در پی این اتفاق دریچه نشتی پیدا می‌کند و خون کمتری در جهت درست پمپاژ می‌شود. در جراحی تعویض دریچه میترال، جراح متخصص دریچه را ترمیم و در صورت نیاز تعویض می‌کند.
به چه دلایلی عمل تعویض دریچه میترال انجام می‌دهند؟
اگر روش‌هایی مانند درمان دارویی برای مشکل دریچه میترال جوابگو نباشد، معمولا از روش جراحی استفاده می‌کنند. اختلال در عملکرد دریچه میترال به دلایل مختلفی ایجاد می‌شود. در برخی موارد این اختلالات شدید و در برخی موارد میزان آن خفیف است. در صورتی که این مشکل شدید و جدی باشد، قلب سخت کار می‌کند و خون کافی به اندام‌های بدن نمی‌رسد. بنابراین نیاز هست که فرد تحت جراحی قرار بگیرد. از دیگر علل عمل تعویض دریچه میترال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- ابتلا به نقص‌های مادرزادی قلب که از بدو تولد با فرد همراه هستند.
- ضعیف شدن بافت‌های مربوط به دریچه و پاره شدن اجزای آن با افزایش سن
- وجود مشکلاتی مانند سندروم مارفان که نوعی اختلال مادرزادی است.
- آسیب رسیدن به دریچه میترال و بافت‌های اطراف آن
- عفونت و تورم عضله قلب بر اثر بیماری‌هایی مانند تب روماتیسمی
- نارسایی دریچه میترال که باعث نشتی خون یا جریان نادرست خون می‌شود.
- تنگی دریچه میترال که باعث سفت شدن دریچه می‌شود.
- افتادگی دریچه میترال باعث رگورژیتاسیون می‌شود.
آمادگی های قبل از عمل تعویض دریچه میترال
قبل از انجام جراحی تعویض دریچه میترال، جلسه‌ای تحت عنوان جلسه مشاوره بین بیمار و پزشک برگزار می‌شود. بیمار باید فرم رضایت عمل را پر و امضا کند و اجازه جراحی را به جراح بدهد. پزشک جراح برای ارزیابی وضعیت سلامت بیمار به بررسی سابقه سلامت خانوادگی و فردی وی می‌پردازد و با انجام برخی آزمایش‌ها مانند آزمایش خون، شرایط بدنی بیمار را بررسی می‌کند. از دیگر آمادگی‌های قبل از این جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حداقل ۸ ساعت قبل از عمل ناشتا باشید.
- در صورت احتمال بر بارداری یا بارداری، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.
- اگر به هرگونه دارویی حساسیت دارید و یا به مواد بیهوشی یا بی‌حسی موضعی آلرژی دارید، این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
- اگر از داروهای رقیق کننده مانند آسپرین استفاده می‌کنید، با پزشک در میان بگذارید.
- اگر از دستگاه قلبی و ضربان استفاده می‌کنید حتماً با پزشک در میان بگذارید.
- مصرف سیگار و دخانیات را دو هفته قبل از عمل قطع کنید.
عمل تعویض دریچه میترال چگونه انجام می‌شود؟
عمل تعویض دریچه میترال به طور سنتی و به شکل باز انجام می‌شود. در این جراحی برش بزرگی را در قفسه سینه ایجاد می‌کنند و فعالیت قلب برای مدت کوتاهی متوقف می‌شود تا جراح بتواند به تعویض دریچه یا ترمیم آن بپردازد. البته امروزه روش‌های جدیدتر و کم تهاجمی‌تری برای این جراحی جایگزین شده‌اند. در این روش‌ها به جای ایجاد برش‌های بزرگ، برش‌های کوچکی را در قفسه سینه ایجاد می‌کنند که فرد بعد از عمل درد کمتری دارد و دوره نقاهت آن کوتاه‌تر است. در این عمل با استفاده از یک حلقه، دریچه آسیب دیده را حمایت می‌کنند یا به طور کلی دریچه را برداشته و با یک دریچه مصنوعی آن را عوض می‌کنند. دریچه‌های مصنوعی با استفاده از پلاستیک یا پوشش کربن ساخته می‌شوند.
انواع روش های تعویض دریچه میترال
برای تعویض دریچه میترال از روش جراحی قلب باز یا روش کم تهاجم کاتتری استفاده می‌کنند.
• جراحی قلب باز: در این روش جراحی، همانطور که گفتیم در قفسه سینه برشی بزرگ ایجاد می‌کنند تا به بافت قلب و اطراف آن دسترسی داشته باشند. سپس از دریچه‌های مصنوعی و یا طبیعی جهت تعویض دریچه آسیب دیده استفاده می‌کنند.
• کم تهاجم کاتتری: در این روش نیازی به ایجاد برش‌های بزرگ نیست. جراح از طریق چند برش کوچک، کاتتری را به قفسه سینه وارد می‌کند. دریچه جدید بر روی یک بالن در کاتتر سوار می‌شود و پس از رسیدن به محل جدید، کاتتر و بالن از بدن خارج می‌شوند.
عمل تعویض دریچه میترال چه خطراتی دارد؟
تعویض دریچه میترال مانند هر جراحی یا فرایند پزشکی دیگری با یک سری عوارض و خطرات همراه است که از جمله آن ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتلا به عفونت
- عفونت تنفسی
- التهاب پانکراس
- بیماری کلیوی
- مشکلات تنفسی
- مشکلات عروق خونی
- عدم موفقیت تعویض دریچه
- ضربان‌های غیرطبیعی قلب
- خونریزی در حین جراحی یا پس از جراحی
- تشکیل لخته‌های خونی و بروز سکته مغزی، حمله قلبی یا مشکلات ریوی
این موضوع تا حد زیادی به وضعیت سلامت فرد بستگی دارد و قبل از انجام جراحی، بیمار باید در مورد تمامی خطرات با پزشک خود گفتگو کند.
بهبودی بعد از عمل تعویض دریچه میترال
بعد از جراحی دریچه میترال، معمولاً بیمار به مدت دو روز در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شود تا شرایط او تحت نظر پزشک مورد بررسی قرار گیرد. پس از گذشت این دو روز، بیمار شروع به راه رفتن می‌کند. حتی می‌تواند یکسری تمرینات تنفسی انجام دهد تا مایعات جمع شده در ریه به طور کامل تخلیه شوند. معمولاً بعد از گذشت ۵ روز بنا بر صلاحدید و تشخیص پزشک، بیمار از بیمارستان مرخص می‌شود. برای اینکه بیمار زودتر به فعالیت‌های خود مشغول شود می‌تواند از توانبخشی قلب استفاده کند.
نکات مراقبتی بعد از عمل تعویض دریچه میترال
بعد از عمل دریچه میترال، برای دریافت نتیجه بهتر و کاهش روند بهبودی باید به نکات زیر دقت داشته باشید:
- مصرف دارو: داروهایی که پزشک تجویز کرده به طور مرتب استفاده کنید.
- مراقبت از زخم: طبق دستور پزشک بعد از عمل دریچه قلب محل زخم را همواره تمیز و خشک نگه دارید.
- استراحت کافی: روزانه بین ۷ الی ۹ ساعت بخوابید و به اندازه کافی استراحت کنید.
- توانبخشی قلب: از تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی قلب غافل نشوید و به طور منظم در این جلسات شرکت کنید.
- فعالیت بدنی: از انجام فعالیت‌های بدنی شدید و سنگین بپرهیزید و پیاده‌روی ورزش‌های سبک انجام دهید.
