سکته قلبی که در اصطلاح پزشکی به آن، آنفارکتوس میوکارد قلبی (Myocardial Infarction) گفته می‌شود، هنگامی رخ می‌دهد که جریان خون به عضله قلب قطع شده و در این وضعیت، خون به اندازه‌ی کافی در اختیار قلب بیمار قرار نمی‌گیرد. حمله قلبی بیمار را در یک وضعیت اورژانسی و خطرناک قرار می‌دهد و هرچه مدت زمان بیشتری طول بکشد، آسیب جدی‌تری به قلب وارد خواهد کرد، به همین دلیل هنگام سکته قلبی، زمان از اهمیت بالایی برخوردار بوده چرا که در سلامتی و حفظ جان بیمار، نقش مهمی دارد.
علت سکته قلبی چیست؟
سکته قلبی که در اثر انسداد و بسته شدن یک یا چند شریان قلب رخ می‌دهد، علل مختلف و متعددی داشته و یکی از علت‌های اصلی آن، تشکیل لخته خون (ترومبوز) است. ترومبوز و یا تشکیل لخته خونی، زمانی رخ می‌دهد که لخته‌های خونی، شریان‌های اصلی و یا شاخه‌های فرعی سرخرگ‌های کرونری را مسدود کرده باشد.
همان‌طور که می‌دانید، سرخرگ‌های کرونری، وظیفه خون‌رسانی به قلب را بر عهده دارند و با تجمع مواد زائد سلولی، رسوبات چربی و کلسترول‌ها که پلاک نامیده می‌شوند، مسدود خواهند شد.
جریان خون رونده در این سرخرگ‌ها، هنگام عبور از این پلاک‌ها، تشکیل لخته داده و مانع رسیدن جریان خون و اکسیژن، به بخش‌های مختلف ماهیچه‌ی قلب خواهد شد.
سکته قلبی افزون بر این، ممکن است در اثر عواملی شامل موارد زیر است هم اتفاق بیافتد که از مهم ترین آن ها عبارتند از:
- افزایش سن
- مصرف سیگار، تنباکو و مواد مخدر
- فشار خون بالا
- چاقی
- دیابت
- فعالیت و تحرک بدنی کم
- استرس
- سطح کلسترول بالا
- آنژین (درد قفسه سینه)
- بیماری‌های خود ایمنی
- اسپاسم عروق کرونر
- رژیم غذایی
- ژنتیک
- جراحی قلب
- فشار خون بالا
- کمبود اکسیژن در خون (هیپوکسی)
- عروق کرونر غیر عادی
- افسردگی
- و …
علائم سکته قلبی
از مهم ترین علائمی که سکته قلبی می تواند به همراه داشته باشد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از علائمی که فرد هنگام سکته قلبی تجربه می‌کند، تعریق ناگهانی و زیاد بدن به همراه احساس سردی یا همان عرق سرد است؛ در این حالت به دلیل پمپاژ خون در رگ‌های گرفته، فشار زیادی به قلب وارد شده و بدن با وجود فعالیت شدید قلب، سعی می‌کند تا دمای بدن را ثابت نگه داشته و از افزایش دما جلوگیری کند.
- یکی دیگر از علائم شایع سکته قلبی، احساس درد، فشار و گزیدگی در قسمت بالا تنه و ناحیه قفسه سینه
- احساس خستگی زیاد و غیر عادی
- تنگی نفس هنگام احساس درد در ناحیه قفسه سینه
- احساس ناراحتی در قسمت فوقانی پشت، فک، گردن و نواحی بالاتنه و معده
- تهوع و استفراغ
- احساس سبکی در سر
- تپش قلب
- سرگیجه
- دل درد
روش‌های درمان سکته قلبی
درمان فوری و سریع سکته قلبی، شامل داروهایی است که به کاهش آسیب جدی به قلب کمک خواهد کرد. برخی از این داروها به شرح زیر است:
- آسپرین: جلوگیری از لخته شدن بیشتر خون
- نیتروگلیسیرین: کمک به شل شدن عروق و بهبود جریان خون
- اکسیژن درمانی: برای افزایش میزان اکسیژن در بدن فرد
- مورفین: کمک به تسکین درد بیمار
- داروی رقیق‌کننده خون: جهت رفع انسداد در شریان
البته روش‌های درمانی دیگری وجود دارد که عبارتند از:
- آنژیوپلاستی
در آنژیوپلاستی قلب، یک لوله مخصوص وارد شریان‌های کرونر شده و از طریق فشار دادن پلاک به دیواره‌های سرخرگ مسدود شده، آن را باز می‌کند.
- جراحی دریچه قلب مصنوعی
در این روش، پزشک با استفاده از یک دریچه مصنوعی که معمولا از جنس فلز و یا سنتز حیوانی بوده، دریچه آسیب دیده بیمار را تعویض و جایگزین می‌کند؛ چرا که ممکن است دریچه قلب فرد، در اثر بیماری‌های خاص، بالا رفتن سن، ناهنجاری مادرزادی و …، آسیب دیده باشد.
- آتروکتومی (Atrectomy)
در روش آتروکتومی از یک کاتتر مجهز به تیغه تیز استفاده می‌شود که برای از بین بردن پلاک‌های عروق خونی به خوبی کمک‌کننده است. آتروکتومی که با بی حسی موضعی انجام می‌شود، کاتتر را از طریق یک سوراخ کوچک وارد شریان کرده و با کندن پلاک‌ها، موجب پاکسازی عروق خواهد شد.
- جراحی بای پس قلب
جراحی بای پس قلب یا جراحی بای پس عروق کرونر (CABG)، به بهبود جریان خون در قلب کمک می‌کند. در این جراحی، پزشک با کمک رگ‌های خونی که از دیگر نواحی بدن گرفته شده‌اند، مسیرهای جدیدی برای گردش خون در قلب ایجاد کرده و از این طریق، خون‌رسانی به قلب را بهبود می‌بخشد.
- کاردیومیوپلاستی
کاردیومیوپلاستی نیز، یک روش آزمایشی بوده که در آن، ماهیچه‌های اسکلتی بدن از ناحیه شکم یا کمر گرفته شده و جایگزین عضلات آسیب دیده‌ی قلب در اثر سکته قلبی خواهند شد.
کلام آخر
در انتهای این مقاله باید اشاره کنیم که بعد از سکته قلبی داشتن استراحت کافی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، پس با توجه به اهمیت بالای این موضوع بهتر است برای بازگشت به محل کار خود یا انجام دیگر فعالیت ها هیچ گونه عجله ای نداشته باشید.
