جراحی دریچه قلب عملی است که یک یا چند دریچه از دریچههای قلب را با دریچههای مصنوعی جایگزین می‌نماید. دریچههای قلبی بین چهار حفره‌ی قلب واقع شده‌اند و منجر می‌شوند جریان خون در هنگام هر تپش در یک جهت قلب حرکت داشته باشند. به بیان ساده دریچههای قلبی عملکردی مانند در دارند و با هر ضربان قلب باز و بسته می‌شوند و در حین باز و بسته شدن دریچه‌ها، جریان خون به داخل حفره‌ها وارد و خارج می‌شود. زمانی که یکی از دریچه‌ها به درستی عمل نکند ممکن است جریان خون به طور کامل از حفره‌ی قلبی خارج نشود و یا اینکه خون نتواند به یکی از حفره‌ها به طور کامل وارد شود. هرگونه اختلال در عملکرد این دریچه‌ها منجر به مشکل قلبی می‌شود.
دریچههای قلب
- دریچه سه‌لتی (دریچه تریکوسپید): بین دهلیز راست و بطن راست قرار گرفته است، عملکرد این دریاچه منجر به جریان خون از دهلیز راست به سمت بطن راست می‌شود.
- دریچه ریوی: بین بطن راست و شریان ریوی قرار دارد. عملکرد این دریچه باعث می‌شود خون از بطن راست به سمت شریان ریوی حرکت نماید تا برای دریافت اکسیژن به سمت ریه‌ها برود.
- دریچه میترال: بین دهلیز چپ و بطن چپ واقع شده است، این دریچه اجازه می‌دهد خون از ریه به سمت بطن چپ حرکت نماید.
- دریچه آئورت: بین بطن چپ و سرخرگ آئورت واقع شده است، عملکرد این دریچه جریان خون از سمت بطن چپ به سمت سرخرگ آئورت را تحت کنترل دارد. برای آگاهی بیشتر در مورد جراحی تعویض دریچه آئورت حتما این مقاله از سایت را مطالعه کنید.
علائم بیماری در دریچههای قلبی
از جمله مهم ترین علائم نشان دهنده وجود بیماری یا هر گونه مشکلی در دریچه قلب به شرح زیر می باشد:
درد در قفسه سینه
تنفس دشوار
سرگیجه و غش کردن
تورم اندام و یا شکم
نامنظمی ضربان قلب
آمادگی‌های پیش از جراحی دریچه قلب مصنوعی
قبل از انجام هر عمل جراحی لازم است تا اقدامات خاصی انجام داده شود که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- معاینات فیزیکی
- انجام آزمایش‌های مختلف مانند رادیوگرافی قفسه سینه، اکوکاردیوگرام، الکتروکاردیوگرام، سی‌تی اسکن
- از 8 ساعت پیش از شروع جراحی از خوردن و آشامیدن هرگونه ماده‌ی خوراکی و آشامیدنی خودداری نمائید.
- لباس‌هایی گشاد و راحت برای زمان مرخص شدن به همراه داشته باشید تا بتوانید آنها را به راحتی بپوشید.
دریچه قلب و نحوه انجام جراحی دریچه قلب مصنوعی
دریچههای قلبی به گونه‌ای می‌باشند که در صورت بروز اختلال در عملکرد و یا ساختار آن قادر به ترمیم خود نمی‌باشند، در اکثر موارد بیماری‌هایی که در دریچههای قلبی ایجاد می‌شوند با گذشت زمان و بدون مداخلات پزشکی بدتر می‌شوند و هیچ گونه روند بهبود خود به خودی در دریچههای قلبی ایجاد نمی‌شود.
در برخی از بیماران آسیب‌های وارد شده با سرعت کمی پیش می‌رود اما در بعضی از افراد نیز هرگونه اختلال دریچه‌ی قلب ممکن است به سرعت منجر به وخامت سلامت بیمار شود.
با توجه به نوع شدت بیماری و آسیبی که در دریچههای قلبی وارد شده است برای مدت کوتاهی می‌توان عوارض را با دارو کنترل نمود اما تنها راهکار موثر طولانی مدت، درمان جراحی می‌باشد.
زمانی که به یکی از دریچههای قلبی آسیبی وارد شود 2 گزینه جهت جراحی وجود دارد:
- جراحی ترمیم دریچه: در مواردی که آسیب به دریچه جزئی باشد با جراحی ترمیم دریچه و با حفظ قسمت‌های عمده‌ی دریچه می‌توان مشکلات عملکردی را تا حدودی برطرف کرد.
- جراحی تعویض دریچه: در طی این جراحی دریچه‌ای که دچار اختلال در عملکرد شده است و آسیب وارد شده به آن قابل ترمیم نمی‌باشد ابتدا خارج می‌شود و سپس با یک دریچه‌ی مصنوعی جایگزین می‌شود. دریچههای مصنوعی که در طی این جراحی به کار می‌روند ممکن است دریچههای بیولوژیکی از بافت خوک، گاو و یا انسان باشند و یا اینکه دریچههای مصنوعی فلزی و یا کربنی به کار برود. تمام دریچههای مصنوعی کاملا با بدن سازگار می‌باشند بدین معنی که سیستم ایمنی آنها را رد نمی‌کند.
ابتدا با تزریق داروهای بیهوشی بیمار بیهوش می‌شود تا در حین عمل هیچ گونه درد و ناراحتی نداشته باشد.
ضربان و عملکرد قلب در تمام مراحل جراحی کنترل می‌شود. برداشتن دریچه‌ی معیوب و جایگزین کردن آن با دریچه‌ی مصنوعی به روش‌های مختلفی ممکن است انجام شود.
انواع روش‌های جراحی دریچه قلب مصنوعی
- جراحی کلاسیک: در جراحی‌های کلاسیک برش‌های روی قفسه‌ی سینه ایجاد می‌شود.
- جراحی کم تهاجم: در روش‌های نوین و کم تهاجم با کمک تکنیک اندوسکوپی احتیاجی به برش‌های بزرگ نمی‌باشد و جراحی با ایجاد دو یا چند برش کوچک انجام می‌شود
- جراحی ترانس کاتتر: این جراحی از طریق شریان فمورال در کشاله ران و بدون ایجاد برش در قفسه‌ی سینه جراحی انجام می‌شود.
عواملی که در انتخاب روش جراحی برای جراح اهمیت دارند عبارتند از:
- ساختار قلب بیمار
- سن بیمار
- بیماری‌های مزمن و یا سایر مشکلات پزشکی که بیمار دارد
- سبک زندگی فردی
در انتهای این بخش لازم است تا به منطور انجام عمل خود به بهترین جراح قلب در تهران مراجعه کنید تا از عمل خود بهترین نتیجه را دریافت کنید.
سایر جراحی های همراه با جراحی دریچه قلب مصنوعی
سایر جراحی‌هایی که همراه با جراحی دریچه قلب مصنوعی انجام می‌شود:
با توجه به سایر مشکلات قلبی که بیمار با آن درگیر می‌باشد برخی از جراحی‌هایی که همراه با جراحی دریچه قلب مصنوعی ممکن است انجام شود عبارت است از:
- بای پس عروق کرونر
- جراحی آنوریسم آئورت
- جراحی درمان فیبریلاسیون دهلیزی
خطرات جراحی دریچه قلب مصنوعی
توجه داشته باشید که این عمل می تواند همراه با عوارض و خطراتی باشد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احتمال حمله قلبی
- نارسایی قلبی
- ریتم غیرطبیعی قلب
- سکته
- عفونت
- خونریزی
بهبودی پس از جراحی دریچه قلب مصنوعی
زمان بهبودی پس از جراحی درچه قلب مصنوعی معمولاً بین 4 تا 8 هفته طول می‌کشد. طولانی شدن یا کوتاه‌تر شدن این دوره با توجه به نوع جراحی، سلامتی کلی بیمار پیش از جراحی، روش جراحی و نوع مراقبت‌های دوران نقاهت بستگی دارد.
