در بیماری، التهاب پرده دور قلب یا پریکاردیت، عمل پمپاژ قلب با محدودیت مواجه شده و باعث درد در قفسه سینه و بروز علائمی مشابه سکته قلبی می شود. درد شدید قفسه سینه در فرد مبتلا به پریکاردیت، هنگام ساییده شدن لایه های تحریک شده پریکارد بر یکدیگر، رخ می دهد. در اکثر مواقع، عارضه پریکاردیت، خفیف بوده و خود به خود از بین می رود. در برخی موارد پزشک، داروهایی را برای درمان، تجویز می کند و گاهی در موارد شدیدتر بر اساس تشخیص پزشک، جراحی لازم است. تشخیص سریع و درمان به موقع این بیماری موجب کاهش خطر آن شده و در صورت عدم درمان، عوارض جبران ناپذیری فرد را تهدید می کند.
التهاب پرده دور قلب چیست؟
پریکاردیت به یک عارضه شایع قلبی می گویند که فرد به موجب آن به التهاب پرده دور قلب یا همان پریکارد دچار می شود. این تورم غشای پوشاننده قلب، می تواند با اختلال در عملکرد قلب، موجب به خطر افتادن سلامتی انسان شود. پریکارد یکی از لایه های مختلف قلب انسان است که نقش آن در عملکرد صحیح قلب، بسیار موثر و حیاتی می باشد. غشای پریکارد قلب، خود از دو لایه ساخته شده است که این دو لایه به وسیله مایع پریکاردیوم از هم جدا می باشند. زمانی که در بدن انسان عفونت یا ویروس وارد می شود، این دو لایه ملتهب شده و مایع پریکاردیوم که در میان این دو لایه است، تحت فشار قرار گرفته و در عمل پمپاژ قلب، اختلال ایجاد می کند.
التهاب پرده دور قلب چرا ایجاد می شود؟
گاهی اوقات پزشکان دلیل مشخصی برای ایجاد عارضه پریکاردیت پیدا نمی کنند و تشخیص علت این بیماری، معمولا دشوار است. از دلایل رایج این بیماری می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- اختلالات التهابی مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید
- پاسخ سیستم ایمنی بعد از صدمات قلبی مانند جراحی قلب، حمله قلبی
- بیماری های مزمن همچون نارسایی کلیه و سرطان
- عفونت های مختلف مانند ابتلا به کرونا
- آسیب به قفسه سینه
علائم بیماری پریکاردیت در افراد
از شایع ترین علائم پریکاردیت حاد، درد قفسه سینه، به شکل یک چاقوی تیز است که به قفسه سینه می رود. ممکن است درد ناشی از التهاب پرده دور قلب حاد به شانه چپ و گردن نیز برسد و با سرفه، نفس عمیق و دراز کشیدن شدت یابد. اما در پریکاردیت مزمن، شایع ترین علامت، درد قفسه سینه خواهد بود. به صورت کلی، بسته به نوع، این عارضه ممکن است نشانه ها و علائم متفاوت باشد. از رایج ترین علائم پریکاردیت می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- درد قفسه سینه بیشتر در مرکز و سمت چپ قفسه سینه
- تنگی نفس در زمان خم شدن
- تب خفیف
- احساس ضعف، خستگی و یا بیماری
- سرفه کردن
- ورم شکم یا ساق پا
- تپش قلب
عوارض التهاب پرده دور قلب
چنانچه التهاب پرده دور قلب، سریع تشخیص داده شده و درمان زودهنگام آن آغاز شود، عوارض و خطرات ناشی از این بیماری بسیار کاهش می یابد. از عوارض رایج بیماری پریکاردیت عبارتند از:
- ضخیم و زخم شدن دیواره قلب
طولانی شدن مدت زمان ابتلا به پریکاردیت، موجب ضخامت و اسکار دائمی پریکارد می شود. بر اثر این اختلال قلب به خوبی پر و تخلیه نشده و معمولا سبب تورم در پاها، تنگی نفس در افراد می شود.
- تجمع مایع در اطراف قلب
جمع شدن مایع در اطراف قلب سبب عوارض قلبی مانند افیوژن پریکارد خواهد شد.
- فشار روی قلب به علت تجمع مایعات
از نمونه عوارض پریکاردیت که بسیار خطرناک بوده و زندگی فرد را تهدید می کند، تامپوناد قلبی است. در این وضعیت، ملتهب شدن پرده قلب، مانع از پر شدن صحیح آن شده و خون کمی از قلب خارج می شود. این اختلال افت شدید فشار خون را به دنبال داشته و به درمان اورژانسی نیاز دارد.
روش های تشخیص التهاب پرده دور قلب
پزشک متخصص جهت تشخیص التهاب پرده دور قلب در ابتدا فرد را معاینه کرده و درباره برخی علائم سوالاتی را از او می پرسد. در این معاینات بالینی، پزشک با گوشی مخصوص خود، به بررسی صدای قلب بیمار می پردازد. چرا که در این عارضه به علت ساییده شدن دو لایه کیسه ای اطراف قلب، معمولا صدای خاصی که مالش اصطکاکی پریکارد نام دارد، ایجاد می شود. پس از انجام معاینات لازم پزشک، از طریق برخی از راه ها، این عارضه را تشخیص می دهد. این راه های تشخیصی عبارتند از:
- الکتروکاردیوگرام
با کمک این دستگاه، فعالیت الکتریکی قلب بیمار، شناسایی و ثبت شده و برخی از نتایج دستگاه EKG ، عارضه پریکاردیت را نشان می دهد.
- اشعه ایکس قفسه سینه
از راه های دیگر تشخیص، استفاده از اشعه ایکس است که با کمک آن از داخل قفسه سینه بیمار، از اجزایی مانند ریه، قلب و رگ های خونی، عکسبرداری می شود.
- اکوکاردیوگرافی
این آزمایش به این صورت است که با کمک امواج صوتی و تصویری، قلب بیمار و کارایی، اندازه و شکل آن نشان داده می شود. از این طریق می توان تجمع مایعات در پریکارد را تشخیص داد.
- CT قلب
این اشعه ایکس، کمک می کند تا تصویری واضح و دقیق از پریکارد قلب افراد گرفته شود و چنانچه علت درد قفسه سینه فرد، التهاب پرده دور قلب باشد، مشخص می گردد.
- MRI قلب
در MRI قلب، جهت تصویربرداری دقیق از اندام ها و بافت قلب، از آهن ربا و امواج رادیویی استفاده می شود که از این طریق، تغییرات پریکارد کاملا مشخص خواهد شد.
درمان بیماری پریکاردیت
التهاب پرده دور قلب به شیوه های مختلفی قابل درمان است. پزشک متخصص قلب و عروق، با استفاده از روش های زیر به این درمان می پردازد:
- مصرف دارو
برای درمان بیماری پریکاردیت، در اکثر مواقع پزشکان برای فرد داروهایی را تجویز می کنند. چنانچه این عارضه به علت بروز عفونت در بدن فرد باشد، پزشک درمان با آنتی بیوتیک را لازم می داند. همچنین پزشک داروهای ضد التهابی مثل بروفن و آسپرین را جهت کاهش التهاب و تورم تجویز می کند.
- جراحی
در صورتی که علائم این عارضه در فرد شدید باشد، پزشک برای درمان آن، روش جراحی را توصیه می کند. در این جراحی، با برداشتن لایه پریکاردیوم از دور قلب مشکل برطرف می شود.
- پریکاردیوسنتز
درمان با روش پریکاردیوسنتز، از راه های موثر جهت رفع عارضه پریکاردیت به حساب می آید. هنگامی که مقدار مایع بین پرده پریکاردیوم افزایش می یابد، با کمک این روش، مایع اضافی میان لایه میوکارد را خارج می کنند. این کار با استفاده از یک سوزن کوچک که از طریق پوست وارد بدن شده، انجام می گردد.
نتیجه گیری
به طور معمول، التهاب پرده دور قلب به صورت خفیف بوده و خود به خود رفع می گردد. ولی در مواردی نیز با عدم درمان به موقع این اختلال و تبدیل شدن آن به پریکاردیت مزمن، سلامتی فرد به خطر خواهد افتاد. چنانچه شما با توجه به علائم ذکر شده، احتمال می دهید که به این عارضه دچار شده اید، جهت تشخیص و درمان آن می توانید به دکتر امیر حسین جلالی که در برطرف کردن مشکلات قلبی، سابقه درخشانی دارند، مراجعه نمایید. بهترین جراح قلب در تهران با بررسی وضعیت قلب شما و از طریق راه های تشخیصی مختلف، این عارضه را شناسایی و درمان می کند.
